Python

Table of contents

1. Przedmowa
   1. „Ekosystem” tej książki
   2. O niniejszym, piątym wydaniu książki
      1. Python 2.x i 3.x kiedyś
      2. Python 2.x i 3.x obecnie
      3. Omawiamy zarówno wersję 2.x, jak i 3.x
      4. Której wersji Pythona powinienem użyć?
   3. Wymagania wstępne dla użytkowników tej książki
   4. Struktura tej książki
   5. Czym nie jest ta książka
      1. Ta książka nie jest leksykonem ani przewodnikiem po konkretnych zastosowaniach Pythona
      2. To nie jest krótka historia dla ludzi, którzy się spieszą
      3. Ta książka jest tak liniowa, jak na to pozwala Python
   6. O przykładach zamieszczonych w książce
      1. Wersje Pythona
      2. Platformy
      3. Pobieranie kodów źródłowych dla tej książki
   7. Konwencje wykorzystywane w książce
   8. Podziękowania
      1. Trochę wspomnień
      2. Podziękowania dla Pythona
      3. Podziękowania osobiste
2. Część I Wprowadzenie
3. Rozdział 1. Pytania i odpowiedzi dotyczące Pythona
   1. Dlaczego ludzie używają Pythona?
      1. Jakość oprogramowania
      2. Wydajność programistów
   2. Czy Python jest językiem skryptowym?
   3. Jakie są wady języka Python?
   4. Kto dzisiaj używa Pythona?
   5. Co mogę zrobić za pomocą Pythona?
      1. Programowanie systemowe
      2. Graficzne interfejsy użytkownika (GUI)
      3. Skrypty internetowe
      4. Integracja komponentów
      5. Programowanie bazodanowe
      6. Szybkie prototypowanie
      7. Programowanie numeryczne i naukowe
      8. I dalej: gry, przetwarzanie obrazu, wyszukiwanie danych, robotyka, Excel…
   6. Jak Python jest rozwijany i wspierany?
      1. Kompromisy związane z modelem open source
   7. Jakie są techniczne mocne strony Pythona?
      1. Jest zorientowany obiektowo i funkcyjny
      2. Jest darmowy
      3. Jest przenośny
      4. Ma duże możliwości
      5. Można go łączyć z innymi językami
      6. Jest względnie łatwy w użyciu
      7. Jest względnie łatwy do nauczenia się
      8. Zawdzięcza swoją nazwę Monty Pythonowi
   8. Jak Python wygląda na tle innych języków?
   9. Podsumowanie rozdziału
   10. Sprawdź swoją wiedzę — quiz
   11. Sprawdź swoją wiedzę — odpowiedzi
4. Rozdział 2. Jak Python wykonuje programy?
   1. Wprowadzenie do interpretera Pythona
   2. Wykonywanie programu
      1. Z punktu widzenia programisty
      2. Z punktu widzenia Pythona
         1. Kompilacja kodu bajtowego
         2. Maszyna wirtualna Pythona
         3. Wpływ na wydajność
         4. Wpływ na proces programowania
   3. Warianty modeli wykonywania
      1. Alternatywne implementacje Pythona
         1. CPython — standard
         2. Jython — Python dla języka Java
         3. IronPython — Python dla .NET
         4. Stackless: Python dla programowania współbieżnego
         5. PyPy — Python dla szybkości i wydajności
      2. Narzędzia do optymalizacji działania programu
         1. Cython: hybryda Pythona/C
         2. Shed Skin: translator języka Python na C ++
         3. Psyco — oryginalny kompilator JIT
      3. Zamrożone pliki binarne
      4. Przyszłe możliwości?
   4. Podsumowanie rozdziału
   5. Sprawdź swoją wiedzę — quiz
   6. Sprawdź swoją wiedzę — odpowiedzi
5. Rozdział 3. Jak wykonuje się programy?
   1. Interaktywny wiersz poleceń
      1. Uruchamianie sesji interaktywnej
      2. Ścieżka systemowa
      3. Nowe opcje systemu Windows w wersji 3.3: PATH, Launcher
      4. Gdzie zapisywać programy — katalogi z kodem źródłowym
      5. Czego nie wpisywać — znaki zachęty i komentarze
      6. Interaktywne wykonywanie kodu
      7. Do czego służy sesja interaktywna
         1. Eksperymentowanie
            1. Testowanie
      8. Uwagi praktyczne — wykorzystywanie sesji interaktywnej
         1. Wpisywanie instrukcji wielowierszowych
   2. Systemowy wiersz poleceń i pliki źródłowe
      1. Pierwszy skrypt
      2. Wykonywanie plików z poziomu wiersza poleceń powłoki
      3. Sposoby użycia wiersza poleceń
      4. Uwagi praktyczne — wykorzystywanie wierszy poleceń i plików
   3. Skrypty wykonywalne w stylu uniksowym — #!
      1. Podstawy skryptów uniksowych
      2. Sztuczka z wyszukiwaniem programu przy użyciu polecenia env w systemie Unix
      3. Python 3.3 launcher — #! w systemie Windows
   4. Klikanie ikon plików
      1. Podstawowe zagadnienia związane z klikaniem ikon plików
      2. Kliknięcie ikony w systemie Windows
      3. Sztuczka z funkcją input
      4. Inne ograniczenia programów uruchamianych kliknięciem ikony
   5. Importowanie i przeładowywanie modułów
      1. Podstawy importowania i przeładowywania modułów
      2. Więcej o modułach — atrybuty
         1. Moduły i przestrzenie nazw
      3. Uwagi praktyczne — instrukcje import i reload
   6. Wykorzystywanie funkcji exec do wykonywania plików modułów
   7. Interfejs użytkownika środowiska IDLE
      1. Szczegóły uruchamiania środowiska IDLE
      2. Podstawy środowiska IDLE
      3. Wybrane funkcje środowiska IDLE
      4. Zaawansowane narzędzia środowiska IDLE
      5. Uwagi praktyczne — korzystanie ze środowiska IDLE
   8. Inne środowiska IDE
   9. Inne opcje wykonywania kodu
      1. Osadzanie wywołań
      2. Zamrożone binarne pliki wykonywalne
      3. Uruchamianie kodu z poziomu edytora tekstu
      4. Jeszcze inne możliwości uruchamiania
      5. Przyszłe możliwości?
   10. Jaką opcję wybrać?
   11. Podsumowanie rozdziału
   12. Sprawdź swoją wiedzę — quiz
   13. Sprawdź swoją wiedzę — odpowiedzi
   14. Sprawdź swoją wiedzę — ćwiczenia do części pierwszej
6. Część II Typy i operacje
7. Rozdział 4. Wprowadzenie do typów obiektów Pythona
   1. Hierarchia pojęć w Pythonie
   2. Dlaczego korzystamy z typów wbudowanych
   3. Najważniejsze typy danych w Pythonie
   4. Liczby
   5. Łańcuchy znaków
      1. Operacje na sekwencjach
      2. Niezmienność
      3. Metody specyficzne dla typu
      4. Uzyskiwanie pomocy
      5. Inne sposoby kodowania łańcuchów znaków
      6. Ciągi znaków w formacie Unicode
      7. Dopasowywanie wzorców
   6. Listy
      1. Operacje na typach sekwencyjnych
      2. Operacje specyficzne dla typu
      3. Sprawdzanie granic
      4. Zagnieżdżanie
      5. Listy składane
   7. Słowniki
      1. Operacje na odwzorowaniach
      2. Zagnieżdżanie raz jeszcze
      3. Brakujące klucze — testowanie za pomocą if
      4. Sortowanie kluczy — pętle for
      5. Iteracja i optymalizacja
   8. Krotki
      1. Do czego służą krotki
   9. Pliki
      1. Pliki binarne
      2. Pliki tekstowe Unicode
      3. Inne narzędzia podobne do plików
   10. Inne typy podstawowe
       1. Jak zepsuć elastyczność kodu
       2. Klasy definiowane przez użytkownika
       3. I wszystko inne
   11. Podsumowanie rozdziału
   12. Sprawdź swoją wiedzę — quiz
   13. Sprawdź swoją wiedzę — odpowiedzi
8. Rozdział 5. Typy liczbowe
   1. Podstawy typów liczbowych Pythona
      1. Literały liczbowe
      2. Wbudowane narzędzia liczbowe
      3. Operatory wyrażeń Pythona
         1. Połączone operatory stosują się do priorytetów
         2. Podwyrażenia grupowane są w nawiasach
         3. Pomieszane typy poddawane są konwersji
         4. Wprowadzenie: przeciążanie operatorów i polimorfizm
   2. Liczby w akcji
      1. Zmienne i podstawowe wyrażenia
      2. Formaty wyświetlania liczb
      3. Porównania — zwykłe i łączone
      4. Dzielenie — klasyczne, bez reszty i prawdziwe
         1. Obsługa różnych wersji Pythona
         2. Dzielenie bez reszty a odcinanie
         3. Dlaczego odcinanie ma znaczenie?
      5. Precyzja liczb całkowitych
      6. Liczby zespolone
      7. Notacja szesnastkowa, ósemkowa i dwójkowa — literały i konwersje
      8. Operacje na poziomie bitów
      9. Inne wbudowane narzędzia numeryczne
   3. Inne typy liczbowe
      1. Typ Decimal (liczby dziesiętne)
         1. Typ Decimal — zagadnienia podstawowe
         2. Globalne ustawianie precyzji liczb dziesiętnych
         3. Menedżer kontekstu dziesiętnego
      2. Typ Fraction (liczby ułamkowe)
         1. Typ Fraction — zagadnienia podstawowe
         2. Dokładność numeryczna ułamków zwykłych i dziesiętnych
         3. Konwersje ułamków i typy mieszane
      3. Zbiory
         1. Podstawy zbiorów w Pythonie 2.6 i wersjach wcześniejszych
         2. Literały zbiorów w Pythonie 3.x i 2.7
         3. Ograniczenia na obiekty niemutowalne i zbiory zamrożone
         4. Zbiory składane w Pythonie 3.x i 2.7
         5. Dlaczego zbiory?
      4. Wartości Boolean
   4. Rozszerzenia numeryczne
   5. Podsumowanie rozdziału
   6. Sprawdź swoją wiedzę — quiz
   7. Sprawdź swoją wiedzę — odpowiedzi
9. Rozdział 6. Wprowadzenie do typów dynamicznych
   1. Sprawa brakujących deklaracji typu
      1. Zmienne, obiekty i referencje
      2. Typy powiązane są z obiektami, a nie ze zmiennymi
      3. Obiekty są uwalniane
   2. Referencje współdzielone
      1. Referencje współdzielone a modyfikacje w miejscu
      2. Referencje współdzielone a równość
   3. Typy dynamiczne są wszędzie
   4. Podsumowanie rozdziału
   5. Sprawdź swoją wiedzę — quiz
   6. Sprawdź swoją wiedzę — odpowiedzi
10. Rozdział 7. Łańcuchy znaków
    1. Co znajdziesz w tym rozdziale
       1. Unicode — krótka historia
    2. Łańcuchy znaków — podstawy
    3. Literały łańcuchów znaków
       1. Łańcuchy znaków w apostrofach i cudzysłowach są tym samym
       2. Sekwencje ucieczki reprezentują znaki specjalne
       3. Surowe łańcuchy znaków blokują sekwencje ucieczki
       4. Potrójne cudzysłowy i apostrofy kodują łańcuchy znaków będące wielowierszowymi blokami
    4. Łańcuchy znaków w akcji
       1. Podstawowe operacje
       2. Indeksowanie i wycinki
          1. Rozszerzone wycinki — trzeci limit i obiekty wycinków
       3. Narzędzia do konwersji łańcuchów znaków
          1. Konwersje kodu znaków
       4. Modyfikowanie łańcuchów znaków
    5. Metody łańcuchów znaków
       1. Składnia wywoływania metod
       2. Metody typów znakowych
       3. Przykłady metod łańcuchów znaków — modyfikowanie
       4. Przykłady metod łańcuchów znaków — analiza składniowa tekstu
       5. Inne często używane metody łańcuchów znaków
       6. Oryginalny moduł string (usunięty w wersji 3.0)
    6. Wyrażenia formatujące łańcuchy znaków
       1. Formatowanie łańcuchów tekstu z użyciem wyrażeń formatujących — podstawy
       2. Składnia zaawansowanych wyrażeń formatujących
       3. Przykłady zaawansowanych wyrażeń formatujących
       4. Wyrażenia formatujące oparte na słowniku
    7. Formatowanie łańcuchów z użyciem metody format
       1. Podstawy
       2. Używanie kluczy, atrybutów i przesunięć
       3. Zaawansowana składnia wywołań metody format
       4. Przykłady zaawansowanego formatowania łańcuchów znaków z użyciem metody format
       5. Porównanie metody format z wyrażeniami formatującymi
       6. Dlaczego miałbyś korzystać z metody format
          1. Dodatkowe możliwości: wbudowane funkcje czy ogólne techniki programowania
          2. Elastyczna składnia odwołań: dodatkowa złożoność i nakładanie się funkcjonalności
          3. Jawne odwołania do wartości: teraz opcjonalne i prawdopodobnie nie będą używane
          4. Nazwy metod i argumenty neutralne kontekstowo — estetyka kodu kontra zastosowania praktyczne
          5. Funkcje a wyrażenia: niewielka wygoda
    8. Generalne kategorie typów
       1. Typy z jednej kategorii współdzielą zbiory operacji
       2. Typy mutowalne można modyfikować w miejscu
    9. Podsumowanie rozdziału
    10. Sprawdź swoją wiedzę — quiz
    11. Sprawdź swoją wiedzę — odpowiedzi
11. Rozdział 8. Listy oraz słowniki
    1. Listy
    2. Listy w akcji
       1. Podstawowe operacje na listach
       2. Iteracje po listach i składanie list
       3. Indeksowanie, wycinki i macierze
       4. Modyfikacja list w miejscu
          1. Przypisywanie do indeksu i wycinków
          2. Wywołania metod list
          3. Kilka słów o sortowaniu list
          4. Inne, często stosowane metody list
          5. Inne popularne operacje na listach
    3. Słowniki
    4. Słowniki w akcji
       1. Podstawowe operacje na słownikach
       2. Modyfikacja słowników w miejscu
       3. Inne metody słowników
       4. Przykład — baza danych o filmach
          1. Przykład — mapowanie wartości na klucze
       5. Uwagi na temat korzystania ze słowników
          1. Wykorzystywanie słowników do symulowania elastycznych list — liczby całkowite jako klucze
          2. Wykorzystywanie słowników z rzadkimi strukturami danych — krotki jako klucze
          3. Unikanie błędów z brakującymi kluczami
          4. Zagnieżdżanie słowników
       6. Inne sposoby tworzenia słowników
       7. Zmiany dotyczące słowników w Pythonie 3.x i 2.7
          1. Słowniki składane w wersjach 3.x i 2.7
          2. Widoki słowników w wersji 3.x (oraz wersji 2.7 przy użyciu nowych metod)
          3. Widoki słowników i zbiory
          4. Sortowanie kluczy słowników w wersji 3.x
          5. Porównywanie rozmiarów słowników nie działa w 3.x
          6. W wersji 3.x metoda has_key nie istnieje, niech żyje in!
    5. Podsumowanie rozdziału
    6. Sprawdź swoją wiedzę — quiz
    7. Sprawdź swoją wiedzę — odpowiedzi
12. Rozdział 9. Krotki, pliki i wszystko inne
    1. Krotki
       1. Krotki w akcji
          1. Właściwości składni krotek — przecinki i nawiasy
          2. Konwersje, metody oraz niemutowalność
       2. Dlaczego istnieją listy i krotki
       3. Repetytorium: rekordy — krotki nazwane
    2. Pliki
       1. Otwieranie plików
       2. Wykorzystywanie plików
       3. Pliki w akcji
       4. Pliki tekstowe i binarne — krótka historia
       5. Przechowywanie obiektów Pythona w plikach i przetwarzanie ich
       6. Przechowywanie natywnych obiektów Pythona — moduł pickle
       7. Przechowywanie obiektów Pythona w formacie JSON
       8. Przechowywanie spakowanych danych binarnych — moduł struct
       9. Menedżery kontekstu plików
       10. Inne narzędzia powiązane z plikami
    3. Przegląd i podsumowanie podstawowych typów obiektów
       1. Elastyczność obiektów
       2. Referencje a kopie
       3. Porównania, testy równości i prawda
          1. Porównywania i sortowania typów mieszanych w Pythonie 2.x i 3.x
          2. Porównywanie słowników w Pythonie 2.x i 3.x
       4. Prawda czy fałsz, czyli znaczenie True i False w Pythonie
          1. Obiekt None
          2. Typ bool
       5. Hierarchie typów Pythona
       6. Obiekty typów
       7. Inne typy w Pythonie
    4. Pułapki typów wbudowanych
       1. Przypisanie tworzy referencje, nie kopie
       2. Powtórzenie dodaje jeden poziom zagłębienia
       3. Uwaga na cykliczne struktury danych
       4. Typów niemutowalnych nie można modyfikować w miejscu
    5. Podsumowanie rozdziału
    6. Sprawdź swoją wiedzę — quiz
    7. Sprawdź swoją wiedzę — odpowiedzi
    8. Sprawdź swoją wiedzę — ćwiczenia do części drugiej
13. Część III Instrukcje i składnia
14. Rozdział 10. Wprowadzenie do instrukcji Pythona
    1. Raz jeszcze o hierarchii pojęciowej języka Python
    2. Instrukcje Pythona
    3. Historia dwóch if
       1. Co dodaje Python
       2. Co usuwa Python
          1. Nawiasy są opcjonalne
          2. Koniec wiersza jest końcem instrukcji
          3. Koniec wcięcia to koniec bloku
       3. Skąd bierze się składnia z użyciem wcięć
       4. Kilka przypadków specjalnych
          1. Przypadki specjalne dla reguły o końcu wiersza
          2. Przypadki specjalne dla reguły o wcięciach bloków
    4. Szybki przykład — interaktywne pętle
       1. Prosta pętla interaktywna
       2. Wykonywanie obliczeń na danych wpisywanych przez użytkownika
       3. Obsługa błędów poprzez sprawdzanie danych wejściowych
       4. Obsługa błędów za pomocą instrukcji try
          1. Obsługa liczb zmiennoprzecinkowych
       5. Kod zagnieżdżony na trzy poziomy głębokości
    5. Podsumowanie rozdziału
    6. Sprawdź swoją wiedzę — quiz
    7. Sprawdź swoją wiedzę — odpowiedzi
15. Rozdział 11. Przypisania, wyrażenia i wyświetlanie
    1. Instrukcje przypisania
       1. Formy instrukcji przypisania
       2. Przypisanie sekwencji
          1. Zaawansowane wzorce przypisywania sekwencji
       3. Rozszerzona składnia rozpakowania sekwencji w Pythonie 3.x
          1. Rozszerzona składania rozpakowania w działaniu
          2. Przypadki brzegowe
          3. Wygodny gadżet
          4. Zastosowanie w pętli for
       4. Przypisanie z wieloma celami
          1. Przypisanie z wieloma celami a współdzielone referencje
       5. Przypisania rozszerzone
          1. Przypisania rozszerzone a współdzielone referencje
       6. Reguły dotyczące nazw zmiennych
          1. Konwencje dotyczące nazewnictwa
          2. Nazwy nie mają typu, ale obiekty tak
    2. Instrukcje wyrażeń
       1. Instrukcje wyrażeń i modyfikacje w miejscu
    3. Polecenia print
       1. Funkcja print z Pythona 3.x
          1. Format wywołania
          2. Funkcja print z wersji 3.x w działaniu
       2. Instrukcja print w Pythonie 2.x
          1. Formy instrukcji
          2. Instrukcja print Pythona 2.x w działaniu
       3. Przekierowanie strumienia wyjściowego
          1. Program „Witaj, świecie!”
          2. Ręczne przekierowanie strumienia wyjścia
          3. Automatyczne przekierowanie strumienia
       4. Wyświetlanie niezależne od wersji
          1. Konwerter 2to3
          2. Importowanie z __future__
          3. Neutralizacja różnic w wyświetlaniu za pomocą kodu
    4. Podsumowanie rozdziału
    5. Sprawdź swoją wiedzę — quiz
    6. Sprawdź swoją wiedzę — odpowiedzi
16. Rozdział 12. Testy if i reguły składni
    1. Instrukcje if
       1. Ogólny format
       2. Proste przykłady
       3. Rozgałęzienia kodu
          1. Obsługa domyślnych wartości wyboru
          2. Obsługa bardziej złożonych operacji
    2. Reguły składni Pythona raz jeszcze
       1. Ograniczniki bloków — reguły tworzenia wcięć
          1. Unikaj mieszania tabulatorów i spacji — nowa opcja sprawdzania błędów w Pythonie 3.x
       2. Ograniczniki instrukcji — wiersze i znaki kontynuacji
       3. Kilka przypadków specjalnych
    3. Testy prawdziwości i testy logiczne
    4. Wyrażenie trójargumentowe if/else
    5. Podsumowanie rozdziału
    6. Sprawdź swoją wiedzę — quiz
    7. Sprawdź swoją wiedzę — odpowiedzi
17. Rozdział 13. Pętle while i for
    1. Pętle while
       1. Ogólny format
       2. Przykłady
    2. Instrukcje break, continue, pass oraz else w pętli
       1. Ogólny format pętli
       2. Instrukcja pass
       3. Instrukcja continue
       4. Instrukcja break
       5. Klauzula else pętli
          1. Więcej o części pętli else
    3. Pętle for
       1. Ogólny format
       2. Przykłady
          1. Podstawowe zastosowanie
          2. Inne typy danych
          3. Przypisanie krotek w pętli for
          4. Rozszerzone przypisanie sekwencji w pętlach for w Pythonie 3.x
          5. Zagnieżdżone pętle for
    4. Techniki tworzenia pętli
       1. Pętle z licznikami — range
       2. Skanowanie sekwencji — pętla while z funkcją range kontra pętla for
       3. Przetasowania sekwencji — funkcje range i len
       4. Przechodzenie niewyczerpujące — range kontra wycinki
       5. Modyfikowanie list — range kontra listy składane
       6. Przechodzenie równoległe — zip oraz map
          1. Równoznaczność funkcji map w Pythonie 2.x
          2. Tworzenie słowników za pomocą funkcji zip
       7. Generowanie wartości przesunięcia i elementów — enumerate
    5. Podsumowanie rozdziału
    6. Sprawdź swoją wiedzę — quiz
    7. Sprawdź swoją wiedzę — odpowiedzi
18. Rozdział 14. Iteracje i listy składane
    1. Iteracje — pierwsze spojrzenie
       1. Protokół iteracyjny — iteratory plików
       2. Iterowanie ręczne — iter i next
          1. Pełny protokół iteracji
          2. Iteracje ręczne
       3. Inne wbudowane typy iterowalne
    2. Listy składane — wprowadzenie
       1. Podstawy list składanych
       2. Wykorzystywanie list składanych w plikach
       3. Rozszerzona składnia list składanych
          1. Klauzula filtrująca: if
          2. Zagnieżdżone pętle: klauzula for
    3. Inne konteksty iteracyjne
    4. Nowe obiekty iterowalne w Pythonie 3.x
       1. Wpływ na kod w wersji 2.x — zalety i wady
       2. Obiekt iterowalny range
       3. Obiekty iterowalne map, zip i filter
       4. Iteratory wielokrotne kontra pojedyncze
       5. Obiekty iterowalne — widoki słownika
    5. Inne zagadnienia związane z iteracjami
    6. Podsumowanie rozdziału
    7. Sprawdź swoją wiedzę — quiz
    8. Sprawdź swoją wiedzę — odpowiedzi
19. Rozdział 15. Wprowadzenie do dokumentacji
    1. Źródła dokumentacji Pythona
       1. Komentarze ze znakami #
       2. Funkcja dir
       3. Notki dokumentacyjne — __doc__
          1. Notki dokumentacyjne zdefiniowane przez użytkownika
          2. Standardy i priorytety notek dokumentacyjnych
          3. Wbudowane notki dokumentacyjne
       4. PyDoc — funkcja help
       5. PyDoc — raporty HTML
          1. Python 3.2 i nowsze wersje: tryb PyDoc dla wszystkich przeglądarek
          2. Python 3.2 i wersje wcześniejsze: klient GUI
       6. Nie tylko notki docstrings — pakiet Sphinx
       7. Zbiór standardowej dokumentacji
       8. Zasoby internetowe
       9. Publikowane książki
    2. Często spotykane problemy programistyczne
    3. Podsumowanie rozdziału
    4. Sprawdź swoją wiedzę — quiz
    5. Sprawdź swoją wiedzę — odpowiedzi
    6. Sprawdź swoją wiedzę — ćwiczenia do części trzeciej
20. Część IV Funkcje i generatory
21. Rozdział 16. Podstawy funkcji
    1. Dlaczego używamy funkcji
    2. Tworzenie funkcji
       1. Instrukcje def
       2. Instrukcja def uruchamiana jest w czasie wykonania
    3. Pierwszy przykład — definicje i wywoływanie
       1. Definicja
       2. Wywołanie
       3. Polimorfizm w Pythonie
    4. Drugi przykład — przecinające się sekwencje
       1. Definicja
       2. Wywołania
       3. Raz jeszcze o polimorfizmie
       4. Zmienne lokalne
    5. Podsumowanie rozdziału
    6. Sprawdź swoją wiedzę — quiz
    7. Sprawdź swoją wiedzę — odpowiedzi
22. Rozdział 17. Zasięgi
    1. Podstawy zasięgów w Pythonie
       1. Reguły dotyczące zasięgów
       2. Rozwiązywanie nazw — reguła LEGB
          1. Inne zasięgi Pythona — przegląd
       3. Przykład zasięgu
       4. Zasięg wbudowany
          1. Przedefiniowanie wbudowanych nazw: lepiej czy gorzej?
    2. Instrukcja global
       1. Projektowanie programów: minimalizowanie stosowania zmiennych globalnych
       2. Projektowanie programów: minimalizowanie modyfikacji dokonywanych pomiędzy plikami
       3. Inne metody dostępu do zmiennych globalnych
    3. Zasięgi a funkcje zagnieżdżone
       1. Szczegóły dotyczące zasięgów zagnieżdżonych
       2. Przykłady zasięgów zagnieżdżonych
       3. Funkcje fabrykujące: domknięcia
          1. Proste funkcje fabrykujące
          2. Funkcje fabrykujące kontra klasy, runda pierwsza
       4. Zachowywanie stanu zasięgu zawierającego za pomocą argumentów domyślnych
          1. Zasięgi zagnieżdżone, wartości domyślne i wyrażenia lambda
          2. Zmienne pętli mogą wymagać wartości domyślnych, a nie zasięgów
          3. Dowolne zagnieżdżanie zasięgów
    4. Instrukcja nonlocal w Pythonie 3.x
       1. Podstawy instrukcji nonlocal
       2. Instrukcja nonlocal w akcji
          1. Użycie zmiennych nielokalnych w celu modyfikacji
          2. Przypadki graniczne
    5. Czemu służą zmienne nonlocal? Opcje zachowania stanu
       1. Zachowanie stanu: zmienne nonlocal (tylko w wersji 3.x)
       2. Zachowanie stanu: zmienne globalne — tylko jedna kopia
       3. Zachowanie stanu: klasy — jawne atrybuty (wprowadzenie)
       4. Zachowanie stanu: atrybuty funkcji (w wersjach 3.x i 2.x)
          1. Zachowanie stanu: obiekty mutowalne — duchy przeszłości języka Pyton?
    6. Podsumowanie rozdziału
    7. Sprawdź swoją wiedzę — quiz
    8. Sprawdź swoją wiedzę — odpowiedzi
23. Rozdział 18. Argumenty
    1. Podstawy przekazywania argumentów
       1. Argumenty a współdzielone referencje
       2. Unikanie modyfikacji argumentów mutowalnych
       3. Symulowanie parametrów wyjścia i wielu wyników działania
    2. Specjalne tryby dopasowywania argumentów
       1. Podstawy dopasowywania argumentów
       2. Składnia dopasowania argumentów
       3. Dopasowywanie argumentów — szczegóły
       4. Przykłady ze słowami kluczowymi i wartościami domyślnymi
          1. Słowa kluczowe
          2. Wartości domyślne
          3. Łączenie słów kluczowych i wartości domyślnych
       5. Przykłady dowolnych argumentów
          1. Nagłówki: zbieranie argumentów
          2. Wywołania: rozpakowywanie argumentów
          3. Ogólne zastosowanie funkcji
          4. Zlikwidowana wbudowana funkcja apply (Python 2.x)
       6. Argumenty tylko ze słowami kluczowymi (z Pythona 3.x)
          1. Reguły dotyczące kolejności
          2. Czemu służą argumenty ze słowami kluczowymi?
    3. Przykład z funkcją obliczającą minimum
       1. Pełne rozwiązanie
       2. Dodatkowy bonus
       3. Puenta
    4. Uogólnione funkcje działające na zbiorach
    5. Emulacja funkcji print z Pythona 3.0
       1. Wykorzystywanie argumentów ze słowami kluczowymi
    6. Podsumowanie rozdziału
    7. Sprawdź swoją wiedzę — quiz
    8. Sprawdź swoją wiedzę — odpowiedzi
24. Rozdział 19. Zaawansowane zagadnienia dotyczące funkcji
    1. Koncepcje projektowania funkcji
    2. Funkcje rekurencyjne
       1. Sumowanie z użyciem rekurencji
       2. Implementacje alternatywne
       3. Pętle a rekurencja
       4. Obsługa dowolnych struktur
          1. Rekurencja kontra kolejki i stosy
          2. Cykle, ścieżki i ograniczenia stosu
          3. Więcej przykładów rekurencji
    3. Obiekty funkcji — atrybuty i adnotacje
       1. Pośrednie wywołania funkcji — obiekty „pierwszej klasy”
       2. Introspekcja funkcji
       3. Atrybuty funkcji
       4. Adnotacje funkcji w Pythonie 3.x
    4. Funkcje anonimowe — lambda
       1. Podstawy wyrażeń lambda
       2. Po co używamy wyrażeń lambda
          1. Wielotorowe rozgałęzienia kodu — finał
       3. Jak (nie) zaciemniać kodu napisanego w Pythonie
       4. Zasięgi: wyrażenia lambda również można zagnieżdżać
    5. Narzędzia programowania funkcyjnego
       1. Odwzorowywanie funkcji na obiekty iterowalne — map
       2. Wybieranie elementów obiektów iterowalnych — funkcja filter
       3. Łączenie elementów obiektów iterowalnych — funkcja reduce
    6. Podsumowanie rozdziału
    7. Sprawdź swoją wiedzę — quiz
    8. Sprawdź swoją wiedzę — odpowiedzi
25. Rozdział 20. Listy składane i generatory
    1. Listy składane i narzędzia funkcyjne
       1. Listy składane kontra funkcja map
       2. Dodajemy warunki i pętle zagnieżdżone — filter
          1. Formalna składnia list składanych
       3. Przykład — listy składane i macierze
       4. Nie nadużywaj list składanych: reguła KISS
          1. Druga strona medalu: wydajność, zwięzłość, ekspresyjność
    2. Funkcje i wyrażenia generatorów
       1. Funkcje generatorów — yield kontra return
          1. Zawieszanie stanu
          2. Integracja protokołu iteracji
          3. Funkcje generatorów w działaniu
          4. Dlaczego funkcje generatorów?
          5. Rozszerzony protokół funkcji generatorów — send kontra next
       2. Wyrażenia generatorów — obiekty iterowalne spotykają złożenia
          1. Dlaczego wyrażenia generatora?
          2. Wyrażenia generatora a funkcja map
          3. Wyrażenia generatora a filtry
       3. Funkcje generatorów a wyrażenia generatorów
       4. Generatory są obiektami o jednoprzebiegowej iteracji
       5. Generowanie wyników we wbudowanych typach, narzędziach i klasach
          1. Generatory i narzędzia biblioteczne: skanery katalogów
          2. Generatory i funkcje aplikacji
          3. Przegląd: obiekty iterowalne definiowane przez użytkownika w klasach
       6. Przykład — generowanie mieszanych sekwencji
          1. Sekwencje mieszające
          2. Proste funkcje
          3. Funkcje generatora
          4. Wyrażenia generatora
          5. Funkcja tester
          6. Permutacje: wszystkie możliwe kombinacje
       7. Nie nadużywaj generatorów: reguła EIBTI
          1. Inne spojrzenie: miejsce i czas, zwięzłość, ekspresyjność
       8. Przykład — emulowanie funkcji zip i map za pomocą narzędzi iteracyjnych
          1. Tworzymy własną implementację funkcji map
          2. Własna wersja funkcji zip(...) i map(None, ...)
    3. Podsumowanie obiektów składanych
       1. Zakresy i zmienne składane
       2. Zrozumieć zbiory i słowniki składane
       3. Rozszerzona składnia zbiorów i słowników składanych
    4. Podsumowanie rozdziału
    5. Sprawdź swoją wiedzę — quiz
    6. Sprawdź swoją wiedzę — odpowiedzi
26. Rozdział 21. Wprowadzenie do pomiarów wydajności
    1. Pomiary wydajności iteracji
       1. Moduł pomiaru czasu domowej roboty
       2. Skrypt mierzący wydajność
       3. Wyniki pomiarów czasu
          1. Wpływ wywołań funkcji: map
       4. Inne rozwiązania dla modułu do pomiaru czasu
          1. Użycie argumentów ze słowami kluczowymi w wersji 3.x
       5. Inne sugestie
    2. Mierzenie czasu iteracji z wykorzystaniem modułu timeit
       1. Podstawowe reguły korzystania z modułu timeit
          1. Interaktywne użycie i wywołania API
          2. Korzystanie z poziomu wiersza polecenia
          3. Mierzenie czasu działania instrukcji wielowierszowych
          4. Inne tryby użytkowania: instalacje, podsumowania i obiekty
       2. Moduł i skrypt testujący z użyciem modułu timeit
       3. Wyniki działania skryptu testującego
       4. Jeszcze trochę zabawy z mierzeniem wydajności
          1. Wygrana funkcji map i rzadka porażka PyPy
          2. Jeszcze kilka słów o wpływie wywołań funkcji
          3. Techniki porównywania — własne funkcje kontra moduł timeit
          4. Możliwości ulepszenia — kod instalacyjny
    3. Inne zagadnienia związane z mierzeniem szybkości działania kodu — test pystone
    4. Pułapki związane z funkcjami
       1. Lokalne nazwy są wykrywane w sposób statyczny
       2. Wartości domyślne i obiekty mutowalne
       3. Funkcje, które nie zwracają wyników
       4. Różne problemy związane z funkcjami
          1. Otaczanie zasięgów i zmiennych pętli: funkcje fabrykujące
          2. Ukrywanie wbudowanych funkcji przez przypisania: cieniowanie
    5. Podsumowanie rozdziału
    6. Sprawdź swoją wiedzę — quiz
    7. Sprawdź swoją wiedzę — odpowiedzi
    8. Sprawdź swoją wiedzę — ćwiczenia do części czwartej
27. Część V Moduły i pakiety
28. Rozdział 22. Moduły — wprowadzenie
    1. Dlaczego używamy modułów
    2. Architektura programu w Pythonie
       1. Struktura programu
       2. Importowanie i atrybuty
       3. Moduły biblioteki standardowej
    3. Jak działa importowanie
       1. 1. Odszukanie modułu
       2. 2. Kompilowanie (o ile jest to potrzebne)
       3. 3. Wykonanie
    4. Pliki kodu bajtowego — __pycache__ w Pythonie 3.2+
       1. Modele plików kodu bajtowego w akcji
    5. Ścieżka wyszukiwania modułów
       1. Konfigurowanie ścieżki wyszukiwania
       2. Wariacje ścieżki wyszukiwania modułów
       3. Lista sys.path
       4. Wybór pliku modułu
          1. Kody źródłowe modułów
          2. Priorytety wyboru
          3. Importowanie punktów zaczepienia i plików ZIP
          4. Pliki zoptymalizowanego kodu bajtowego
    6. Podsumowanie rozdziału
    7. Sprawdź swoją wiedzę — quiz
    8. Sprawdź swoją wiedzę — odpowiedzi
29. Rozdział 23. Podstawy tworzenia modułów
    1. Tworzenie modułów
       1. Nazwy modułów
       2. Inne rodzaje modułów
    2. Używanie modułów
       1. Instrukcja import
       2. Instrukcja from
       3. Instrukcja from *
       4. Operacja importowania jest przeprowadzana tylko raz
          1. Kod inicjalizujący
       5. Instrukcje import oraz from są przypisaniami
          1. Modyfikowanie elementów mutowalnych w modułach
          2. Modyfikowanie nazw pomiędzy plikami
       6. Równoważność instrukcji import oraz from
       7. Potencjalne pułapki związane z użyciem instrukcji from
          1. Kiedy wymagane jest stosowanie instrukcji import
    3. Przestrzenie nazw modułów
       1. Pliki generują przestrzenie nazw
       2. Słowniki przestrzeni nazw: __dict__
       3. Kwalifikowanie nazw atrybutów
       4. Importowanie a zasięgi
       5. Zagnieżdżanie przestrzeni nazw
    4. Przeładowywanie modułów
       1. Podstawy przeładowywania modułów
       2. Przykład przeładowywania z użyciem reload
    5. Podsumowanie rozdziału
    6. Sprawdź swoją wiedzę — quiz
    7. Sprawdź swoją wiedzę — odpowiedzi
30. Rozdział 24. Pakiety modułów
    1. Podstawy importowania pakietów
       1. Pakiety a ustawienia ścieżki wyszukiwania
       2. Pliki pakietów __init__.py
          1. Role pliku inicjalizacji pakietu
    2. Przykład importowania pakietu
       1. Instrukcja from a instrukcja import w importowaniu pakietów
    3. Do czego służy importowanie pakietów
       1. Historia trzech systemów
    4. Względne importowanie pakietów
       1. Zmiany w Pythonie 3.0
       2. Podstawy importowania względnego
       3. Do czego służą importy względne
          1. Importowanie względne w wersji 3.x
          2. Względne importy a bezwzględne ścieżki pakietów
       4. Zasięg importów względnych
       5. Podsumowanie reguł wyszukiwania modułów
       6. Importy względne w działaniu
          1. Importowanie spoza pakietów
          2. Importy wewnątrz pakietów
          3. Importy są nadal względne w stosunku do bieżącego katalogu roboczego
          4. Użycie importów względnych i bezwzględnych
          5. Importy względne przeszukują tylko pakiety
          6. Importy są nadal względne w stosunku do katalogu roboczego (cd.)
       7. Pułapki związane z importem względnym w pakietach: zastosowania mieszane
          1. Problem
          2. Rozwiązanie nr 1: podkatalogi pakietów
          3. Rozwiązanie 2: import bezwzględny z użyciem pełnej ścieżki
          4. Przykład: aplikacja z kodem autotestu modułu (wprowadzenie)
    5. Pakiety przestrzeni nazw w Pythonie 3.3
       1. Semantyka pakietów przestrzeni nazw
          1. Algorytm importu
       2. Wpływ na zwykłe pakiety: opcjonalne pliki __init__.py
       3. Pakiety przestrzeni nazw w akcji
       4. Zagnieżdżanie pakietów przestrzeni nazw
       5. Pliki nadal mają pierwszeństwo przed katalogami
    6. Podsumowanie rozdziału
    7. Sprawdź swoją wiedzę — quiz
    8. Sprawdź swoją wiedzę — odpowiedzi
31. Rozdział 25. Zaawansowane zagadnienia związane z modułami
    1. Koncepcje związane z projektowaniem modułów
    2. Ukrywanie danych w modułach
       1. Minimalizacja niebezpieczeństw użycia from * — _X oraz __all__
    3. Włączanie opcji z przyszłych wersji Pythona: __future__
    4. Mieszane tryby użycia — __name__ oraz __main__
       1. Testy jednostkowe z wykorzystaniem atrybutu __name__
    5. Przykład — kod działający w dwóch trybach
       1. Symbole walut: Unicode w akcji
       2. Notki dokumentacyjne: dokumentacja modułu w działaniu
    6. Modyfikacja ścieżki wyszukiwania modułów
    7. Rozszerzenie as dla instrukcji import oraz from
    8. Przykład — moduły są obiektami
    9. Importowanie modułów z użyciem nazwy w postaci ciągu znaków
       1. Uruchamianie ciągów znaków zawierających kod
       2. Bezpośrednie wywołania: dwie opcje
    10. Przykład — przechodnie przeładowywanie modułów
        1. Przeładowywanie rekurencyjne
           1. Testowanie przeładowań rekurencyjnych
        2. Rozwiązania alternatywne
           1. Testowanie wariantów przeładowania
    11. Pułapki związane z modułami
        1. Kolizje nazw modułów: pakiety i importowanie względne w pakietach
        2. W kodzie najwyższego poziomu kolejność instrukcji ma znaczenie
        3. Instrukcja from kopiuje nazwy, jednak łącza już nie
        4. Instrukcja from * może zaciemnić znaczenie zmiennych
        5. Funkcja reload może nie mieć wpływu na obiekty importowane za pomocą from
        6. Funkcja reload i instrukcja from a testowanie interaktywne
        7. Rekurencyjne importowanie za pomocą from może nie działać
    12. Podsumowanie rozdziału
    13. Sprawdź swoją wiedzę — quiz
    14. Sprawdź swoją wiedzę — odpowiedzi
    15. Sprawdź swoją wiedzę — ćwiczenia do części piątej
32. Część VI Klasy i programowanie zorientowane obiektowo
33. Rozdział 26. Programowanie zorientowane obiektowo — wprowadzenie
    1. Po co używa się klas
    2. Programowanie zorientowane obiektowo z dystansu
       1. Wyszukiwanie atrybutów dziedziczonych
       2. Klasy a instancje
       3. Wywołania metod klasy
       4. Tworzenie drzew klas
       5. Przeciążanie operatorów
       6. Programowanie zorientowane obiektowo oparte jest na ponownym wykorzystaniu kodu
          1. Polimorfizm i klasy
          2. Programowanie przez dostosowanie
    3. Podsumowanie rozdziału
    4. Sprawdź swoją wiedzę — quiz
    5. Sprawdź swoją wiedzę — odpowiedzi
34. Rozdział 27. Podstawy tworzenia klas
    1. Klasy generują wiele obiektów instancji
       1. Obiekty klas udostępniają zachowania domyślne
       2. Obiekty instancji są rzeczywistymi elementami
       3. Pierwszy przykład
    2. Klasy dostosowujemy do własnych potrzeb przez dziedziczenie
       1. Drugi przykład
       2. Klasy są atrybutami w modułach
    3. Klasy mogą przechwytywać operatory Pythona
       1. Trzeci przykład
          1. Zwracamy wyniki lub nie
       2. Po co przeciążamy operatory
    4. Najprostsza klasa Pythona na świecie
       1. Jeszcze kilka słów o rekordach: klasy kontra słowniki
    5. Podsumowanie rozdziału
    6. Sprawdź swoją wiedzę — quiz
    7. Sprawdź swoją wiedzę — odpowiedzi
35. Rozdział 28. Bardziej realistyczny przykład
    1. Krok 1. — tworzenie instancji
       1. Tworzenie konstruktorów
       2. Testowanie w miarę pracy
       3. Wykorzystywanie kodu na dwa sposoby
    2. Krok 2. — dodawanie metod
       1. Tworzenie kodu metod
    3. Krok 3. — przeciążanie operatorów
       1. Udostępnienie sposobów wyświetlania
    4. Krok 4. — dostosowywanie zachowania za pomocą klas podrzędnych
       1. Tworzenie klas podrzędnych
       2. Rozszerzanie metod — niepoprawny sposób
       3. Rozszerzanie metod — poprawny sposób
       4. Polimorfizm w akcji
       5. Dziedziczenie, dostosowanie do własnych potrzeb i rozszerzenie
       6. Programowanie zorientowane obiektowo — idea
    5. Krok 5. — dostosowanie do własnych potrzeb także konstruktorów
       1. Programowanie zorientowane obiektowo jest prostsze, niż się wydaje
       2. Inne sposoby łączenia klas
    6. Krok 6. — wykorzystywanie narzędzi do introspekcji
       1. Specjalne atrybuty klas
       2. Uniwersalne narzędzie do wyświetlania
       3. Atrybuty instancji a atrybuty klas
       4. Nazwy w klasach narzędziowych
       5. Ostateczna postać naszych klas
    7. Krok 7. i ostatni — przechowywanie obiektów w bazie danych
       1. Obiekty pickle i shelve
          1. Moduł pickle
          2. Moduł shelve
       2. Przechowywanie obiektów w bazie danych za pomocą shelve
       3. Interaktywna eksploracja obiektów shelve
       4. Uaktualnianie obiektów w pliku shelve
    8. Przyszłe kierunki rozwoju
    9. Podsumowanie rozdziału
    10. Sprawdź swoją wiedzę — quiz
    11. Sprawdź swoją wiedzę — odpowiedzi
36. Rozdział 29. Szczegóły kodowania klas
    1. Instrukcja class
       1. Ogólna forma
       2. Przykład
    2. Metody
       1. Przykład metody
       2. Wywoływanie konstruktorów klas nadrzędnych
       3. Inne możliwości wywoływania metod
    3. Dziedziczenie
       1. Tworzenie drzewa atrybutów
       2. Specjalizacja odziedziczonych metod
       3. Techniki interfejsów klas
       4. Abstrakcyjne klasy nadrzędne
          1. Abstrakcyjne klasy nadrzędne z Pythona 3.x oraz 2.6+: wprowadzenie
    4. Przestrzenie nazw — cała historia
       1. Proste nazwy — globalne, o ile nie są przypisane
       2. Nazwy atrybutów — przestrzenie nazw obiektów
       3. Zen przestrzeni nazw Pythona — przypisania klasyfikują zmienne
       4. Klasy zagnieżdżone — jeszcze kilka słów o regule LEGB
       5. Słowniki przestrzeni nazw — przegląd
       6. Łącza przestrzeni nazw — przechodzenie w górę drzewa klas
    5. Raz jeszcze o notkach dokumentacyjnych
    6. Klasy a moduły
    7. Podsumowanie rozdziału
    8. Sprawdź swoją wiedzę — quiz
    9. Sprawdź swoją wiedzę — odpowiedzi
37. Rozdział 30. Przeciążanie operatorów
    1. Podstawy
       1. Konstruktory i wyrażenia — __init__ i __sub__
       2. Często spotykane metody przeciążania operatorów
    2. Indeksowanie i wycinanie — __getitem__ i __setitem__
       1. Wycinki
       2. Wycinanie i indeksowanie w Pythonie 2.x
       3. Metoda __index__ w wersji 3.x nie służy do indeksowania!
    3. Iteracja po indeksie — __getitem__
    4. Obiekty iteratorów — __iter__ i __next__
       1. Iteratory zdefiniowane przez użytkownika
          1. Skanowanie pojedyncze i wielokrotne
          2. Klasy i generatory
       2. Wiele iteracji po jednym obiekcie
          1. Klasy i wycinki
       3. Alternatywa: metoda__iter__ i instrukcja yield
          1. Wielokrotne iteracje za pomocą instrukcji yield
    5. Test przynależności — __contains__, __iter__ i __getitem__
    6. Dostęp do atrybutów — __getattr__ oraz __setattr__
       1. Odwołania do atrybutów
       2. Przypisywanie wartości i usuwanie atrybutów
       3. Inne narzędzia do zarządzania atrybutami
       4. Emulowanie prywatności w atrybutach instancji
    7. Reprezentacje łańcuchów — __repr__ oraz __str__
       1. Po co nam dwie metody wyświetlania?
       2. Uwagi dotyczące wyświetlania
    8. Dodawanie prawostronne i miejscowa modyfikacja: metody __radd__ i __iadd__
       1. Dodawanie prawostronne
          1. Stosowanie metody __add__ w __radd__
          2. Eskalowanie typu klasy
       2. Dodawanie w miejscu
    9. Wywołania — __call__
       1. Interfejsy funkcji i kod oparty na wywołaniach zwrotnych
    10. Porównania — __lt__, __gt__ i inne
        1. Metoda __cmp__ w 2.x
    11. Testy logiczne — __bool__ i __len__
        1. Metody logiczne w Pythonie 2.x
    12. Destrukcja obiektu — __del__
        1. Uwagi dotyczące stosowania destruktorów
    13. Podsumowanie rozdziału
    14. Sprawdź swoją wiedzę — quiz
    15. Sprawdź swoją wiedzę — odpowiedzi
38. Rozdział 31. Projektowanie z użyciem klas
    1. Python a programowanie zorientowane obiektowo
       1. Polimorfizm to interfejsy, a nie sygnatury wywołań
    2. Programowanie zorientowane obiektowo i dziedziczenie — związek „jest”
    3. Programowanie zorientowane obiektowo i kompozycja — związki typu „ma”
       1. Raz jeszcze procesor strumienia danych
    4. Programowanie zorientowane obiektowo a delegacja — obiekty „opakowujące”
    5. Pseudoprywatne atrybuty klas
       1. Przegląd zniekształcania nazw zmiennych
       2. Po co używa się atrybutów pseudoprywatnych
    6. Metody są obiektami — z wiązaniem i bez wiązania
       1. W wersji 3.x metody niezwiązane są funkcjami
       2. Metody związane i inne obiekty wywoływane
          1. Inne obiekty wywoływane
    7. Klasy są obiektami — uniwersalne fabryki obiektów
       1. Do czego służą fabryki
    8. Dziedziczenie wielokrotne — klasy mieszane
       1. Tworzenie klas mieszanych
          1. Odczyt listy atrybutów obiektu — __dict__
          2. Wydobywanie atrybutów odziedziczonych z użyciem dir()
          3. Wypisywanie atrybutów dla każdego obiektu w drzewie klas
          4. Uruchomienie kodu wyświetlającego drzewo
          5. Inny przykład użycia: wyświetlenie nazw zawierających znaki podkreślenia
          6. Inny przykład użycia: uruchomienie kodu z większymi modułami
          7. Moduł kolektora
          8. Miejsce na udoskonalenia: algorytm MRO, sloty, interfejsy graficzne
    9. Inne zagadnienia związane z projektowaniem
    10. Podsumowanie rozdziału
    11. Sprawdź swoją wiedzę — quiz
    12. Sprawdź swoją wiedzę — odpowiedzi
39. Rozdział 32. Zaawansowane zagadnienia związane z klasami
    1. Rozszerzanie typów wbudowanych
       1. Rozszerzanie typów za pomocą osadzania
       2. Rozszerzanie typów za pomocą klas podrzędnych
    2. Klasy w nowym stylu
       1. Jak nowy jest nowy styl
    3. Nowości w klasach w nowym stylu
       1. Pomijanie instancji we wbudowanych operacjach przy pobieraniu atrybutów
          1. Dlaczego zmieniło się wyszukiwanie?
          2. Implikacje wynikające z przechwytywania atrybutów
          3. Wymogi kodowania obiektów pośredniczących
          4. Więcej informacji
       2. Zmiany w modelu typów
          1. Konsekwencje z perspektywy kontroli typów
       3. Wszystkie obiekty dziedziczą po klasie object
          1. Implikacje wynikające z użycia metod domyślnych
       4. Zmiany w dziedziczeniu diamentowym
          1. Implikacje wynikające z dziedziczenia diamentowego
          2. Jawne rozwiązywanie konfliktów
          3. Zakres zmian kolejności wyszukiwania
       5. Więcej o kolejności odwzorowywania nazw
          1. Algorytm MRO
          2. Śledzenie algorytmu MRO
       6. Przykład — wiązanie atrybutów ze źródłami dziedziczenia
    4. Nowości w klasach w nowym stylu
       1. Sloty: deklaracje atrybutów
          1. Podstawy slotów
          2. Sloty i słowniki przestrzeni nazw
          3. Wiele slotów w klasach nadrzędnych
          4. Generyczna obsługa slotów i innych „wirtualnych” atrybutów
          5. Zasady używania slotów
          6. Przykład stosowania slotów: klasa ListTree i funkcja mapattrs
          7. Co z szybkością slotów?
       2. Właściwości klas: dostęp do atrybutów
          1. Podstawy właściwości
       3. Narzędzia atrybutów: __getattribute__ i deskryptory
       4. Inne zmiany i rozszerzenia klas
    5. Metody statyczne oraz metody klasy
       1. Do czego potrzebujemy metod specjalnych
       2. Metody statyczne w 2.x i 3.x
       3. Alternatywy dla metod statycznych
       4. Używanie metod statycznych i metod klas
       5. Zliczanie instancji z użyciem metod statycznych
       6. Zliczanie instancji z metodami klas
          1. Zliczanie instancji dla każdej z klas z użyciem metod klas
    6. Dekoratory i metaklasy — część 1.
       1. Podstawowe informacje o dekoratorach funkcji
       2. Pierwsze spojrzenie na funkcję dekoratora zdefiniowaną przez użytkownika
       3. Pierwsze spojrzenie na dekoratory klas i metaklasy
       4. Dalsza lektura
    7. Wbudowana funkcja super: zmiana na lepsze czy na gorsze?
       1. Wielka debata o funkcji super
       2. Tradycyjny, uniwersalny i ogólny sposób wywoływania klasy nadrzędnej
       3. Podstawy i kompromisy użycia funkcji super
          1. Stara semantyka: magiczny obiekt pośredniczący w wersji 3.x
          2. Pułapka: beztroskie stosowanie wielokrotnego dziedziczenia
          3. Ograniczenie: przeciążanie operatorów
          4. Różnice w użyciu w wersji 2.x: rozbudowane wywołania
       4. Zalety funkcji super: zmiany drzewa i kierowania metod
       5. Zmiana klasy w trakcie działania programu a funkcja super
       6. Kooperatywne kierowanie metod w drzewie wielokrotnego dziedziczenia
          1. Podstawy: kooperatywne wywołanie funkcji super w akcji
          2. Ograniczenie: wymóg zakotwiczenia łańcucha wywołań
          3. Zakresy: model „wszystko lub nic”
          4. Elastyczność założenia dotyczącego kolejności wywołań
          5. Dostosowywanie: zastąpienie metody
          6. Sprzęganie: zastosowanie w mieszaniu klas
          7. Dostosowywanie: wymóg takich samych argumentów
       7. Podsumowanie funkcji super
    8. Pułapki związane z klasami
       1. Modyfikacja atrybutów klas może mieć efekty uboczne
       2. Modyfikowanie mutowalnych atrybutów klas również może mieć efekty uboczne
       3. Dziedziczenie wielokrotne — kolejność ma znaczenie
       4. Zakresy w metodach i klasach
       5. Różne pułapki związane z klasami
          1. Rozsądnie wybieraj miejsce przechowywania atrybutu w instancji lub w klasie
          2. Zazwyczaj wywołuj konstruktory klasy nadrzędnej
          3. Klasy wykorzystujące delegację w 3.x — __getattr__ i funkcje wbudowane
       6. Przesadne opakowywanie
    9. Podsumowanie rozdziału
    10. Sprawdź swoją wiedzę — quiz
    11. Sprawdź swoją wiedzę — odpowiedzi
    12. Sprawdź swoją wiedzę — ćwiczenia do części szóstej
40. Część VII Wyjątki oraz narzędzia
41. Rozdział 33. Podstawy wyjątków
    1. Po co używa się wyjątków
       1. Role wyjątków
    2. Wyjątki w skrócie
       1. Domyślny program obsługi wyjątków
       2. Przechwytywanie wyjątków
       3. Zgłaszanie wyjątków
       4. Wyjątki zdefiniowane przez użytkownika
       5. Działania końcowe
    3. Podsumowanie rozdziału
    4. Sprawdź swoją wiedzę — quiz
    5. Sprawdź swoją wiedzę — odpowiedzi
42. Rozdział 34. Szczegółowe informacje dotyczące wyjątków
    1. Instrukcja try/except/else
       1. Jak działa instrukcja try
       2. Części instrukcji try
          1. Przechwytywanie wybranych i wszystkich wyjątków
          2. Przechwytywanie wszystkich wyjątków: pusta instrukcja except i klasa Exception
       3. Część try/else
       4. Przykład — zachowanie domyślne
       5. Przykład — przechwytywanie wbudowanych wyjątków
    2. Instrukcja try/finally
       1. Przykład — działania kończące kod z użyciem try/finally
    3. Połączona instrukcja try/except/finally
       1. Składnia połączonej instrukcji try
       2. Łączenie finally oraz except za pomocą zagnieżdżania
       3. Przykład połączonego try
    4. Instrukcja raise
       1. Zgłaszanie wyjątków
       2. Zakresy widoczności zmiennych w instrukcjach try i except
       3. Przekazywanie wyjątków za pomocą raise
       4. Łańcuchy wyjątków w Pythonie 3.x — raise from
    5. Instrukcja assert
       1. Przykład — wyłapywanie ograniczeń (ale nie błędów!)
    6. Menedżery kontekstu with/as
       1. Podstawowe zastosowanie
       2. Protokół zarządzania kontekstem
       3. Kilka menedżerów kontekstu w wersjach 3.1, 2.7 i nowszych
    7. Podsumowanie rozdziału
    8. Sprawdź swoją wiedzę — quiz
    9. Sprawdź swoją wiedzę — odpowiedzi
43. Rozdział 35. Obiekty wyjątków
    1. Wyjątki — powrót do przyszłości
       1. Wyjątki oparte na łańcuchach znaków znikają
       2. Wyjątki oparte na klasach
       3. Tworzenie klas wyjątków
    2. Do czego służą hierarchie wyjątków
    3. Wbudowane klasy wyjątków
       1. Kategorie wbudowanych wyjątków
       2. Domyślne wyświetlanie oraz stan
    4. Własne sposoby wyświetlania
    5. Własne dane oraz zachowania
       1. Udostępnianie szczegółów wyjątku
       2. Udostępnianie metod wyjątków
    6. Podsumowanie rozdziału
    7. Sprawdź swoją wiedzę — quiz
    8. Sprawdź swoją wiedzę — odpowiedzi
44. Rozdział 36. Projektowanie z wykorzystaniem wyjątków
    1. Zagnieżdżanie programów obsługi wyjątków
       1. Przykład — zagnieżdżanie przebiegu sterowania
       2. Przykład — zagnieżdżanie składniowe
    2. Zastosowanie wyjątków
       1. Wychodzenie z głęboko zagnieżdżonych pętli: instrukcja go to
       2. Wyjątki nie zawsze są błędami
       3. Funkcje mogą sygnalizować warunki za pomocą raise
       4. Zamykanie plików oraz połączeń z serwerem
       5. Debugowanie z wykorzystaniem zewnętrznych instrukcji try
       6. Testowanie kodu wewnątrz tego samego procesu
       7. Więcej informacji na temat funkcji sys.exc_info
       8. Wyświetlanie błędów i śladów stosu
    3. Wskazówki i pułapki dotyczące projektowania wyjątków
       1. Co powinniśmy opakować w try
       2. Jak nie przechwytywać zbyt wiele — unikanie pustych except i wyjątków
       3. Jak nie przechwytywać zbyt mało — korzystanie z kategorii opartych na klasach
    4. Podsumowanie podstaw języka Python
       1. Zbiór narzędzi Pythona
       2. Narzędzia programistyczne przeznaczone do większych projektów
    5. Podsumowanie rozdziału
    6. Sprawdź swoją wiedzę — quiz
    7. Sprawdź swoją wiedzę — odpowiedzi
    8. Sprawdź swoją wiedzę — ćwiczenia do części siódmej
45. Część VIII Zagadnienia zaawansowane
46. Rozdział 37. Łańcuchy znaków Unicode oraz łańcuchy bajtowe
    1. Zmiany w łańcuchach znaków w Pythonie 3.x
    2. Podstawy łańcuchów znaków
       1. Kodowanie znaków
       2. Jak Python zapisuje ciągi znaków w pamięci
       3. Typy łańcuchów znaków Pythona
          1. Po co są stosowane różne typy ciągów?
       4. Pliki binarne i tekstowe
    3. Podstawy kodowania ciągów znaków
       1. Literały tekstowe w Pythonie 3.x
          1. Literały Unicode w Pythonie 2.x i 3.3
       2. Literały tekstowe w Pythonie 2.x
       3. Konwersje typów ciągów
    4. Kod łańcuchów znaków Unicode
       1. Kod tekstu z zakresu ASCII
       2. Kod tekstu spoza zakresu ASCII
       3. Kodowanie i dekodowanie tekstu spoza zakresu ASCII
       4. Inne techniki kodowania łańcuchów Unicode
       5. Literały bajtowe
       6. Konwersja kodowania
       7. Łańcuchy znaków Unicode w Pythonie 2.x
          1. Mieszanie typów ciągów w wersji 2.x
       8. Deklaracje typu kodowania znaków pliku źródłowego
    5. Wykorzystywanie obiektów bytes z Pythona 3.x
       1. Wywołania metod
       2. Operacje na sekwencjach
       3. Inne sposoby tworzenia obiektów bytes
       4. Mieszanie typów łańcuchów znaków
    6. Obiekt bytearray w wersji 3.x (oraz 2.6 lub nowszej)
       1. Typ bytearray w akcji
       2. Podsumowanie typów ciągów znaków w Pythonie 3.x
    7. Wykorzystywanie plików tekstowych i binarnych
       1. Podstawy plików tekstowych
       2. Tryby tekstowy i binarny w Pythonie 2.x i 3.x
       3. Brak dopasowania typu i zawartości w Pythonie 3.x
    8. Wykorzystywanie plików Unicode
       1. Odczyt i zapis Unicode w Pythonie 3.x
          1. Kodowanie ręczne
          2. Kodowanie danych wyjściowych pliku
          3. Dekodowanie danych wejściowych pliku
          4. Dekodowanie błędnych dopasowań
       2. Obsługa BOM w Pythonie 3.x
          1. Pomijanie znacznika BOM w Notatniku
          2. Pomijanie znacznika BOM w Pythonie
       3. Pliki Unicode w Pythonie 2.x
       4. Unicode w nazwach plików i w strumieniach
          1. Nazwy plików: znaki i bajty
          2. Zawartość strumienia: zmienna PYTHONIOENCODING
    9. Inne zmiany w narzędziach do przetwarzania łańcuchów znaków w Pythonie 3.x
       1. Moduł dopasowywania wzorców re
       2. Moduł danych binarnych struct
       3. Moduł serializacji obiektów pickle
       4. Narzędzia do analizy składniowej XML
    10. Podsumowanie rozdziału
    11. Sprawdź swoją wiedzę — quiz
    12. Sprawdź swoją wiedzę — odpowiedzi
47. Rozdział 38. Zarządzane atrybuty
    1. Po co zarządza się atrybutami
       1. Wstawianie kodu wykonywanego w momencie dostępu do atrybutów
    2. Właściwości
       1. Podstawy
       2. Pierwszy przykład
       3. Obliczanie atrybutów
       4. Zapisywanie właściwości w kodzie za pomocą dekoratorów
          1. Dekoratory setter i deleter
    3. Deskryptory
       1. Podstawy
          1. Argumenty metod deskryptorów
          2. Deskryptory tylko do odczytu
       2. Pierwszy przykład
       3. Obliczone atrybuty
       4. Wykorzystywanie informacji o stanie w deskryptorach
       5. Powiązania pomiędzy właściwościami a deskryptorami
          1. Deskryptory, sloty i nie tylko
    4. Metody __getattr__ oraz __getattribute__
       1. Podstawy
          1. Unikanie pętli w metodach przechwytujących atrybuty
       2. Pierwszy przykład
          1. Metoda __getattribute__
       3. Obliczanie atrybutów
          1. Metoda __getattribute__
       4. Porównanie metod __getattr__ oraz __getattribute__
       5. Porównanie technik zarządzania atrybutami
       6. Przechwytywanie atrybutów wbudowanych operacji
          1. Powrót do menedżerów opartych na delegacji
    5. Przykład — sprawdzanie poprawności atrybutów
       1. Wykorzystywanie właściwości do sprawdzania poprawności
          1. Testowanie kodu
       2. Wykorzystywanie deskryptorów do sprawdzania poprawności
          1. Opcja 1: sprawdzanie z wykorzystaniem współdzielonego stanu deskryptora instancji
          2. Opcja 2: sprawdzanie z wykorzystaniem indywidualnego stanu instancji
       3. Wykorzystywanie metody __getattr__ do sprawdzania poprawności
       4. Wykorzystywanie metody __getattribute__ do sprawdzania poprawności
    6. Podsumowanie rozdziału
    7. Sprawdź swoją wiedzę — quiz
    8. Sprawdź swoją wiedzę — odpowiedzi
48. Rozdział 39. Dekoratory
    1. Czym jest dekorator
       1. Zarządzanie wywołaniami oraz instancjami
       2. Zarządzanie funkcjami oraz klasami
       3. Wykorzystywanie i definiowanie dekoratorów
       4. Do czego służą dekoratory
    2. Podstawy
       1. Dekoratory funkcji
          1. Zastosowanie
          2. Implementacja
          3. Obsługa dekoracji metod
       2. Dekoratory klas
          1. Zastosowanie
          2. Implementacja
          3. Obsługa większej liczby instancji
       3. Zagnieżdżanie dekoratorów
       4. Argumenty dekoratorów
       5. Dekoratory zarządzają także funkcjami oraz klasami
    3. Kod dekoratorów funkcji
       1. Śledzenie wywołań
       2. Możliwości w zakresie zachowania informacji o stanie
          1. Atrybuty instancji klasy
          2. Zakresy zawierające oraz zmienne globalne
          3. Zakresy funkcji zawierających oraz zmienne nielokalne
          4. Atrybuty funkcji
       3. Uwagi na temat klas I — dekorowanie metod klas
          1. Wykorzystywanie zagnieżdżonych funkcji do dekoracji metod
          2. Wykorzystywanie deskryptorów do dekorowania metod
       4. Mierzenie czasu wywołania
          1. Dekoratory a pomiar czasu wywołania
          2. Niuanse pomiaru czasu
       5. Dodawanie argumentów dekoratora
          1. Pomiar czasu z użyciem argumentów dekoratora
    4. Kod dekoratorów klas
       1. Klasy singletona
          1. Alternatywne rozwiązania
       2. Śledzenie interfejsów obiektów
          1. Śledzenie interfejsów za pomocą dekoratorów klas
          2. Stosowanie dekoratorów klas z wbudowanymi typami
       3. Uwagi na temat klas II — zachowanie większej liczby instancji
       4. Dekoratory a funkcje zarządzające
       5. Do czego służą dekoratory (raz jeszcze)
    5. Bezpośrednie zarządzanie funkcjami oraz klasami
    6. Przykład — atrybuty „prywatne” i „publiczne”
       1. Implementacja atrybutów prywatnych
       2. Szczegóły implementacji I
          1. Dziedziczenie a delegacja
          2. Argumenty dekoratora
          3. Zachowywanie stanu i zakresy funkcji zawierającej
          4. Wykorzystanie __dict__ oraz __slots__ (i innych nazw wirtualnych)
       3. Uogólnienie kodu pod kątem deklaracji atrybutów jako publicznych
       4. Szczegóły implementacji II
          1. Użycie nazw pseudoprywatnych __X
          2. Złamanie prywatności
          3. Kompromisy związane z dekoratorem
       5. Znane problemy
          1. Ograniczenie: delegacja metod przeciążania operatorów kończy się niepowodzeniem w Pythonie 3.x
          2. Sposoby redefiniowania metod przeciążających operatory w wersji 3.x
             1. Definicja śródwierszowa
             2. Nadrzędne klasy mieszane
             3. Warianty kodowania: routery, deskryptory, automatyzacja
          3. Czy metody operatorów należy weryfikować?
          4. Alternatywy implementacyjne: wstawianie __getattribute__, inspekcja stosu wywołań
       6. W Pythonie nie chodzi o kontrolę
    7. Przykład — sprawdzanie poprawności argumentów funkcji
       1. Cel
       2. Prosty dekorator sprawdzający przedziały dla argumentów pozycyjnych
       3. Uogólnienie kodu pod kątem słów kluczowych i wartości domyślnych
       4. Szczegóły implementacji
          1. Dalsza introspekcja
          2. Założenia dotyczące argumentów
          3. Algorytm dopasowywania
       5. Znane problemy
          1. Niepoprawne wywołania
          2. Dowolne argumenty
          3. Zagnieżdżone dekoratory
       6. Argumenty dekoratora a adnotacje funkcji
       7. Inne zastosowania — sprawdzanie typów (skoro nalegamy!)
    8. Podsumowanie rozdziału
    9. Sprawdź swoją wiedzę — quiz
    10. Sprawdź swoją wiedzę — odpowiedzi
49. Rozdział 40. Metaklasy
    1. Tworzyć metaklasy czy tego nie robić?
       1. Zwiększające się poziomy magii
       2. Język pełen haczyków
       3. Wady funkcji pomocniczych
       4. Metaklasy a dekoratory klas — runda 1.
    2. Model metaklasy
       1. Klasy są instancjami obiektu type
       2. Metaklasy są klasami podrzędnymi klasy type
       3. Protokół instrukcji class
    3. Deklarowanie metaklas
       1. Deklarowanie w wersji 3.x
       2. Deklarowanie w wersji 2.x
       3. Kierowanie metaklas w wersjach 3.x i 2.x
    4. Tworzenie metaklas
       1. Prosta metaklasa
       2. Dostosowywanie tworzenia do własnych potrzeb oraz inicjalizacja
       3. Pozostałe sposoby tworzenia metaklas
          1. Użycie prostych funkcji fabrycznych
          2. Przeciążenie wywołań tworzących klasę za pomocą zwykłych klas
          3. Przeciążenie wywołań tworzących klasę za pomocą metaklas
    5. Instancje a dziedziczenie
       1. Metaklasa a klasa nadrzędna
       2. Dziedziczenie: pełna historia
          1. Algorytm dziedziczenia w Pythonie: wersja prosta
          2. Specjalny przypadek deskryptorów
          3. Algorytm dziedziczenia w Pythonie: wersja nieco pełniejsza
          4. Dziedziczenie przypisań atrybutów
          5. Specjalny przypadek wbudowanych operacji
    6. Metody metaklas
       1. Metody metaklasy a metody klasy
       2. Przeciążanie operatorów w metodach metaklasy
    7. Przykład — dodawanie metod do klas
       1. Ręczne rozszerzanie
       2. Rozszerzanie oparte na metaklasie
       3. Metaklasy a dekoratory klas — runda 2.
          1. Rozszerzenie oparte na dekoratorach
          2. Zarządzanie instancjami zamiast klasami
          3. Metaklasa równoważna dekoratorowi klasy?
    8. Przykład — zastosowanie dekoratorów do metod
       1. Ręczne śledzenie za pomocą dekoracji
       2. Śledzenie za pomocą metaklas oraz dekoratorów
       3. Zastosowanie dowolnego dekoratora do metod
       4. Metaklasy a dekoratory klas — runda 3. (i ostatnia)
    9. Podsumowanie rozdziału
    10. Sprawdź swoją wiedzę — quiz
    11. Sprawdź swoją wiedzę — odpowiedzi
50. Rozdział 41. Wszystko, co najlepsze
    1. Paradoks Pythona
       1. „Opcjonalne” cechy języka
       2. Przeciwko niepokojącym usprawnieniom
       3. Złożoność a siła
       4. Prostota a elitarność
       5. Końcowe wnioski
    2. Dokąd dalej?
    3. Na bis: wydrukuj swój certyfikat!
51. Dodatki
52. Dodatek A Instalacja i konfiguracja
    1. Instalowanie interpretera Pythona
       1. Czy Python jest już zainstalowany?
       2. Skąd pobrać Pythona
       3. Instalacja Pythona
    2. Konfiguracja Pythona
       1. Zmienne środowiskowe Pythona
       2. Jak ustawić opcje konfiguracyjne?
          1. Zmienne powłoki systemu Unix i Linux
          2. Zmienne DOS (system Windows)
          3. Graficzny interfejs użytkownika zmiennych środowiskowych Windows
          4. Rejestr systemu Windows
          5. Pliki ścieżek
       3. Opcje wiersza poleceń Pythona
          1. Uruchamianie skryptów z argumentami
          2. Uruchamianie kodu podanego w argumentach i pobranego ze standardowego wejścia
          3. Uruchamianie modułów umieszczonych w ścieżce wyszukiwania
          4. Tryby zoptymalizowany i niebuforowany
          5. Tryb interaktywny po wykonaniu skryptu
          6. Argumenty wiersza poleceń w Pythonie w.x
       4. Uruchamianie Pythona 3.3 za pomocą wiersza poleceń Windows
    3. Uzyskanie pomocy
53. Dodatek B Uruchamianie Pythona 3.x w systemie Windows
    1. Dziedzictwo systemu Unix
    2. Dziedzictwo systemu Windows
    3. Wprowadzenie nowego programu uruchomieniowego w systemie Windows
    4. Podręcznik do programu uruchomieniowego
       1. Krok 1: dyrektywa wersji w pliku
       2. Krok 2: parametry w wierszu poleceń
       3. Krok 3: stosowanie i zmienianie ustawień domyślnych
    5. Pułapki nowego programu uruchomieniowego
       1. Pułapka 1: nierozpoznany w Uniksie wiersz #! uniemożliwia uruchomienie skryptu
          1. Wpływ zmian na przykłady użyte w książce i korekta
       2. Pułapka 2: domyślna wersja 2.x w programie uruchomieniowym
          1. Wpływ zmian na przykłady w książce i korekta
       3. Pułapka 3: nowa opcja modyfikacji zmiennej PATH
    6. Podsumowanie: ostateczny wynik dla systemu Windows
54. Dodatek C Zmiany w języku Python a niniejsza książka
    1. Najważniejsze różnice między wersjami 2.x i 3.x
       1. Zmiany w wersji 3.x
       2. Rozszerzenia dostępne tylko w wersji 3.x
    2. Ogólne uwagi do zmian w wersji 3.x
       1. Zmiany w bibliotekach i narzędziach
          1. Zmiany w standardowej bibliotece
          2. Zmiany w narzędziach
       2. Migracja do wersji 3.x
    3. Zmiany opisane w piątym wydaniu: wersje 2.7, 3.2 i 3.3
       1. Zmiany w wersji 2.7
       2. Zmiany w wersji 3.3
       3. Zmiany w wersji 3.2
    4. Zmiany opisane w czwartym wydaniu: wersje 2.6, 3.0 i 3.1
       1. Zmiany w wersji 3.1
       2. Zmiany w wersjach 3.0 i 2.6
       3. Niektóre elementy języka usunięte w Pythonie 3.0
    5. Zmiany opisane w trzecim wydaniu: wersje 2.3, 2.4 i 2.5
    6. Wcześniejsze i późniejsze zmiany w Pythonie
55. Dodatek D Rozwiązania ćwiczeń podsumowujących poszczególne części książki
    1. Część I Wprowadzenie
    2. Część II Typy i operacje
    3. Część III Instrukcja i składnia
    4. Część IV Funkcje i generatory
    5. Część V Moduły i pakiety
    6. Część VI Klasy i programowanie zorientowane obiektowo
    7. Część VII Wyjątki oraz narzędzia
       1. O autorze
       2. Kolofon